رۆژ: ئایار 2, 2022
سەبارەت بە دەستەواژەی ئازادی
ئه‌گه‌ر ئاوڕێک له مێژووی فیکر و ئه‌ندێشه‌ی سێسه‌د ساڵی ڕابردوو بده‌ینه‌وه، ئه‌گه‌ر به سه‌رنجی ورده‌وه بۆ زۆرینه‌ی بزووتنه‌وه سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان بڕوانین، ئه‌وه گومان له‌وه‌دا نامێنێ که ده‌سته‌واژه‌ی ئازادی چه‌شنی ئاورینگ و جره‌قه گه‌وره‌ترین وزه و تینی به داگیرسانی گۆڕانکارییه‌کان به‌خشیوه. کۆمه‌ڵێک ده‌سته‌واژه‌ی سیاسی و ئه‌خلاقی هه‌ن که له دونیای هزردا بنه‌ڕه‌تین و جه‌مسه‌ره هه‌ستیاره‌کان […]
Read More
ئازادی به شێوەیەکی دیکه
ئاخافتنێکی کراوه له ته‌ک دوکتۆر دیتمار ڤێبه‌ر−دا دوکتۆر ڤێبه‌ر ساڵانێکی زۆر له زانکۆی شاری دارمشتات (وڵاتی ئاڵمان) له بواری په‌روه‌رده‌دا ده‌رسی وتۆته‌وه، ناوبراو ئێستا بەڕێوەبەر و سه‌رپه‌رشتی خوێندنگه‌یه‌که له هه‌مان شاردا. دوکتۆر هیوا ئه‌م دیداره‌ی له مانگی ژانویەی ٢٠٢٢–دا ئه‌نجام داوه و ئه‌رکی وه‌رگێڕانی گفتوگۆکه‌شی له زمانی ئاڵمانییه‌وه بۆ سه‌ر زمانی کوردی گرتۆته ئه‌ستۆ. «به‌ڵێ، […]
Read More
ڕێکخراوەکانی کوردستان بە گشتی لەگەڵ دەستەواژەی ئازادییدا بە چ شێوەیەک مامەڵەیان کردووە؟
لە زۆربەی فەرهەنگ و سەرچاوەکاندا پێناسەی بنەڕەتیی بۆ چەمکی ئازادیی بریتییە لەوەی کە: مرۆڤ دەسەڵاتی ئەوەی هەبێت بە دڵخوازی خۆی بجووڵێتەوە، چالاک بێت، بدوێت، بنووسێت، گوێ بگرێت و هەروەها بۆ خۆی شوێن و شێوەی ژیانی خۆی هەڵبژێرێت. واتای ئازادیی بۆ تاک ئەوەیە کە بە کۆیلە نەکرێت، زیندانی نەکرێت، لە دۆخێکدا بێت کە نەکەوێتە ژێر کاریگەریی […]
Read More
ئەرکی هونەر بەرگری لە ئازادییە
لەو دەرفەتە کەڵک وەردەگرم بە کۆپلەیەک لە قسەکانی شاعیر و نووسەری ئازیز، فەریدون ئەرشەدی دەست پێدەکەم: “لەسەردەمانی سەرکەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێران لە ساڵی ١٣٥٧ دا و بەڕێوەبردنی ئیدارەی شار و گوندەکانی لە لایەن خەڵک و حزبە سیاسییەکانەوە، هەر وەها لە پاش هێرشی هەمەلایەنەی دەوڵەتی مەرکەزیی ئێران بۆ کوردستان و بەرخۆدانی پێشمەرگە قارەمانەکانی گەل و نیشتمان، […]
Read More
نرخی ئازادی له دیدگای هونەرەوه
هەر لە میسریە کۆنەکانی سەردەمی فیرعەونه‌کانەوە هەتا ده‌گاته یۆنانیەکان، بیزەنتەکان و ڕۆمانەکانەوە، زۆر جار هونەری ڕادەربڕین لە مرۆڤ زە‌وت کراوە. هه‌رچەندەش هونەر بەدەست دەسەڵاتی حوکمڕانیەوە ناڵانبێتی، هێندەش هونەرمەند و هونەرەکەی کۆتی کۆیلەییان شکاندوە و دەرفەتی نوێیان بۆ دەربازبوون ڕه‌خساندووه. هێندە لە ڕووی پەیکەرتاشینه‌وە دەسەڵات هونەری ڕاکێشاوەتە ژێر فەرمانی خۆیەوە، هێندەش هونەرمەندانی تەلارسازی و ئەندازیاریی لە […]
Read More
سۆسیالدیمۆکڕاتیزم و سەرنجێک (١)
ژێربه‌نا و فه‌لسه‌فه‌ی بیرۆکه‌ی چه‌پ ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هزر و فیکره‌کانی بیرمه‌ندی ئاڵمانی «گیۆرگ ڤیلهێلم فڕیدڕیش هێگل». پاش مه‌رگی «هێگل» بیرمه‌ندانی وه‌ک «مارکس، ئێنگڵس، فۆیه‌رباخ، شتڕاوس، باوه‌ر و شتیرنه‌ر» فه‌لسه‌فه‌ی «دیالێکتیک»-ی هێگل ده‌که‌نه هێمای فه‌لسه‌فه‌یه‌کی ڕادیکاڵ، فه‌لسه‌فه‌یه‌ک که له سه‌ر دوو پڕه‌نسیپی سه‌ره‌کی دامه‌زراوه، له لایه‌که‌وه باوه‌ڕمه‌ندبوون به گه‌شه‌ی ڕانه‌وه‌ستاوی مێژوو، گه‌شه‌یه‌ک که مه‌نتیق ده‌کاته وزه […]
Read More
پرسی شوناسی نەتەوەی کورد
گفتوگۆیه‌ک له گەڵ دوکتۆر شێرکۆ کرمانج گفتوگۆیه‌ک له ته‌ک دوکتۆر شێرکۆ کرمانج سه‌باره‌ت به پرسی شوناسی نه‌ته‌وه‌ی کورد. به‌ڕێز دوکتۆر شێرکۆ مامۆستای زانکۆیه و ئێستا له وڵاتی ئیماراتی عه‌ره‌بی له زانکۆی شاریقە سەرۆکی به‌شی په‌یوه‌ندییه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کانه. ئه‌م چاوپێکه‌وتنه له‌کۆتایی دیسامبری ٢٠٢١ له لایه‌ن دوکتۆر هیوا عه‌لیدوسته‌وه ئه‌نجام دراوه. هێما: با له سه‌ره‌تاوه ئاماژه به مێژووی […]
Read More
گۆمی زرێوار کەوتووەتە بارودۆخێکی سامناکەوە
د. باقر فەرەنگیس – رەشاد مستەفا سوڵتانی ئەگەر شارۆمەندانی کوردستان هەڵویستێکی مێژوویی و هیمەتێکی بەرز و مرۆڤدۆستانەی ژینگەپارێزی نیشان نەدەن، بێگومان نەتەوەی کورد شاهیدی وشکبوون و لەناوچوونی زرێوار دەبن و، تەنیا دەتوانن لەئەتڵەسی جێوگرافیایی چاویان بەنەخشەی ئارشیوکراوی زرێوار بکەوێت. ١. بۆ پرسی ژینگەمان هەڵبژارد؟ ڕۆژ بوو بە حەوتوو و حەوتوو بوو بەمانگ و مانگیش […]
Read More
ئەنارشیزم و ئازادی
ڕەنگە بوترێت هیچ قوتابخانەیەک جگە لە لیبڕالیزم وەک ئەنارشیزم لە ئێران و دواتر لە کوردستان بە هەڵە لێکدانەوە و بوختان و سووکایەتی پێنەکراوە. حکوومەت و پەڕلەمانەکان بە هەمان شێوە بە ئاژاوەی تەواوی دەزانن و هەندێک لە زانایان و بیرمەندان لەگەڵیان هاوئاهەنگ ئەو دەستەواژە بەکار دەبەن. لە مارکسیزمی کلاسیکیشدا ئەم چەمکە وەک خۆی دەریدەخات، لە کاتێکدا […]
Read More
ئێکۆسۆسیالیزمی دیموکڕاسی
گفتوگۆیه‌ک له گەڵ دوکتۆر مه‌نسور سوهرابی – بەشی ١ دیدار و گفتوگۆیه‌ک له ته‌ک به‌ڕێز دوکتۆر مه‌نسور سوهرابی سه‌باره‌ت به «ئێکۆسۆسیالیزمی دیموکڕاسی». ئه‌م گفتوگۆیه له سه‌ره‌تای مانگی دووی ساڵی ٢٠٢٢− دا له لایه‌ن دوکتۆر هیوا عه‌لیدوسته‌وه سازدراوه. ئه‌و گفتوگۆ پێکهاتووه له چه‌ند به‌ش، به‌شی دووه‌م له ژوماره‌ی سێی گۆڤاری هێمادا بڵاو ده‌بێته‌وه. هێما: دوکتۆر مه‌نسووری […]
Read More